سقف وافل چیست و آنچه درباره آن باید بدانید

• ساختمان لجستیک و ارتباطات مادرید، اسپانیا
• خانه برانگارو، سیدنی، استرالیا
• سالن گالبریس،کالیفرنیا، آمریکا

تفاوت سقف وافل یک طرفه و دو طرفه

نوع سقف وافل یک طرفه و دوطرفه در مرحله اول با توجه به طول و عرض دهانه تعیین می شود. اما نحوه انتخاب یک طرفه یا دوطرفه در سقف وافل چیست؟ اگر نسبت طول دهانه به عرض آن بیشتر از 2 باشد عملکرد سقف وافل یک طرفه است. در صورتی که این مقدار کم تر از 2 باشد سقف دو طرفه است. در کل هنگامی که طول دهانه بیشتر از 9 متر باشد سقف وافل دو طرفه باید اجرا شود.

اگر فاصله ستون ها از 8 متر کم­تر باشد ترجیح می­دهیم از سقف وافل یک طرفه استفاده نماییم. البته انتخاب سیستم سقف به تعداد طبقات و وجود دیوار و نوع تیر ریزی و پلان سازه نیز بستگی دارد. اگر بخواهیم این دو نوع سقف را از نظر شکل ظاهری با هم مقایسه کنیم سقف وافل یک طرفه معمولا قالب­ هایی مستطیل شکل و سقف وافل دو طرفه قالب­هایی مربعی دارد. به این ترتیب نمای سقف وافل دوطرفه مربع های منظم و نمای سقف وافل یک طرفه مکعب های مستطیلی است که از زیر دیده می شود.

مقایسه شیوه اجرای وافل یک طرفه و دو طرفه

  اجرای سقف وافل دو طرفه و یک طرفه ویژگی­ های منحصر به فرد خود را دارد. اما تفاوت در اجرای نوع یک طرفه و دوطرفه سقف وافل چیست؟ در اجرای سقف وافل یک طرفه تیرهای میانی را نمی­توان حذف کرد. این نوع سقف لزوما بر روی تیرها قرار می­گیرد. میلگرد گذاری تیرچه ها نیز در یک جهت است. سقف وافل یک طرفه دارای دو تکیه گاه ستونی است که بار را از سقف به ستون منتقل می­کنند. این نوع سقف عملا با سقف تیرچه تفاوتی ندارد. تنها تفاوت سقف وافل یک طرفه و تیرچه در نوع اجرا می باشد. در وافل یک طرفه نیاز به تیرچه و یونولیت و یا بلوک نمی باشد.

در سقف وافل دو طرفه در هر دو جهت تیر ها یا ستون ­ها به عنوان تکیه گاه عمل می­کنند. در کل چهار تکیه گاه برای انتقال بار به ستون وجود دارد. از نظر میلگرد گذاری در سقف وافل یک طرفه از میلگردهای حرارتی استفاده می­شود اما در وافل دو طرفه در هر دو طرف از میلگرد اصلی به شکل شبکه استفاده می­شود.  در حالت کلی اجرای سقف وافل دو طرفه از نظر اقتصادی هزینه بیشتری اما مزایای خاص خود را دارد. از مهم ترین مزایا می­توان به اجرا در دهانه های وسیع، حذف تیرهای میانی و… اشاره نمود.

آیا سقف وافل در اسکلت فلزی هم قابل اجراست؟

سقف وافل که برخی آن را به عنوان سقف مشبک می شناسند در ساخت انواع سوله­ های صنعتی، کتابخانه، آمفی تئاتر و … مورد استفاده قرار می­گیرد.  اما عده بسیاری به دنبال این سوال هستند که آیا سقف وافل در اسکلت فلزی هم قابل اجراست؟ عده بسیاری به دنبال اجرای این نوع سقف در سازه­ های فولادی هستند. که در ادامه  پاسخ این سوال را برای شما بیان می کنیم.

عملکرد دال وافل در سازه های فولادی

سقف وافل در پروژه­ های فولادی نیز مانند پروژه های بتنی قابلیت اجرایی دارد. اجرای این سقف در سازه های فولادی دیتیل اجرایی خاص خود را دارد. سقف وافل مانند سقف یونولیت در سازه­ های فولادی عمل می ­کند. می­توان وافل دو طرفه و هم وافل یک طرفه را در سازه­ های فولادی اجرا کرد. استفاده از این نوع سقف در سازه­ های فولادی موجب ایجاد دهانه های بلند تر در سازه و در نتیجه کم شدن مقطع ستون­ها می­شود. این عامل می­تواند از نظر اقتصادی نیز به پروژه کمک کند.

شرط اصلی در اجرای سقف وافل در اسکلت فلزی این است که مراحل تشکیل مفصل پلاستیک به درستی انجام شود. چون نیاز نیست مصالح فلزی برای این نوع سقف خریداری شود می­تواند گزینه بسیار خوبی برای کاهش هزینه ­ها نسبت به سقف­هایی نظیر کرمیت، عرشه فولادی باشد.  در این نوع سقف می­توان تیرهای فرعی را حذف کرد و یا سقف را به صورت کامپوزیت اجرا نمود. در اجرای سقف وافل دوطرفه می توان سقف را بدون نیاز به تیر مستقیم به ستون ها وصل کرد. استفاده از این سقف در حالت یک طرفه و دوطرفه می تواند در حالت وجود تیر های میانی طراحی و اجرا شود. اجرای اسکلت فلزی بدون تیر میانی اجرا را آسان­تر و اقتصادی­ تر کند.

حداکثر دهانه سقف وافل چقدر است؟

مهم ترین ویژگی سقف وافل اجرای در دهانه­ های بلند است. اما حداکثر دهانه سقف­ های وافل یک طرفه و دو طرفه با هم فرق دارد. با توجه به نکاتی ساده می­توان حداکثر دهانه سقف وافل را به شکل تقریبی تعیین کرد. در سقف وافل بتن قسمت زیرین حذف می­شود و در نتیجه باعث سبک­تر شدن سقف و افزایش دهانه­ ها می­شود. این مساله یکی از مزایای خاص سقف وافل نسبت به سایر سقف­ ها است. دلیل اصلی بلند بودن دهانه در سقف وافل عملکرد دوطرفه و حذف بتن ناکارامد است.

پیش از این در سایت زاگرس بنا در مورد سقف ­های وافل یک طرفه و دو طرفه صحبت کردیم و شما را با تفاوت­ های هر یک از آن­ها آشنا ساختیم. سقف وافل یک طرفه عملکردی مانند سقف تیچه بلوک دارد و وجود تیرهای میانی در این نوع سقف­ها ضروری است. این سقف­ها به دلیل این که عملکردی یک طرفه دارند معمولا نمی­توان دهانه ­ها را بیشتر از 8 تا 9 متر برای آن­ها در نظر گرفت.

بیشترین دهانه سقف وافل دو طرفه

در سقف وافل دو طرفه تیرچه ­ها باری تحمل نمی ­کنند و در واقع نقش تکیه گاهی ندارند بلکه بار از این نوع سقف توسط ستون­ها در چهار طرف به فونداسیون منتقل می­شود. از این رو این گونه سقف­ها مقاومت بیشتری داشته و می­توان آن­ها را در دهانه های بلندتری اجرا کرد. حداکثر طول دهانه سقف وافل دو طرفه می­تواند 12 متر باشد. شرایط خاص بیشترین دهانه سقف وافل تا 16-17 متر نیز قابل اجرا است. در شرایطی که اندازه دهانه بیشتر از 12 متر انتخاب شود توصیه می شود از تیرهای آویزدار استفاده نمود. استفاده از تیر های آویز دار سقف را اقصادی تر می کند.

فاصله ستون ­ها در سقف وافل چقدر است؟

سقف وافل شرایطی را به وجود می­ آورد تا ایده­ های معماری دلخواه خود را پیاده سازید. با این سیستم سازه ای می توانید فاصله ستون ها را به طور دلخواه انتخاب کنید. در انتخاب فواصل بیشتر ممکن است سقف وافل توجیه فنی و اقتصادی نداشته باشد. در ادامه این مطلب ذکر می شود که فاصله ستون ها در سقف وافل چقدر است؟ تا چه فاصله ای می­تواند مقادیر تئوری اجرایی باشد؟

فاصله ستون های سقف وافل چند متر باشد؟

در واقعیت فاصله ستون­ها در سقف وافل تا 17 متر می­تواند اجرا شود. برای فواصل بیش از این مقدار تمهیدات ضروری نیاز است. بیشترین کاربرد سقف وافل دوطرفه در دهانه های حدود 12 متر می باشد. استفاده از وافل یک طرفه نیز برای دهانه های تا 8 متر متداول است. معمولا برای دهانه­ های بیشتر از  7متر از این نوع سقف به فراوانی استفاده می­شود. استفاده از این سازه در دهانه ­های کم تر نیز قابل کاربرد است.

می­توان از سقف وافل برای مکان­ هایی که فاصله ستون­ها  زیاد باشد مانند تالارها، کتابخانه­ ها و سایر مکان­ها استفاده کرد. هنگام تعیین محل ستون­ها در سقف وافل باید به محل قرارگیری ستون­ ها دقت شود. ستون گذاری نباید مزاحم ایده­ های معماری شوند.

نکات ضروری در تعیین فاصله ستون­ها در سقف وافل

1. ترجیح داده می­شود ستون ها در سازه ها با سقف وافل داخل دیوار قرار بگیرند. این امر الزامی نیست.
2. لازم نیست ستون­ها حتما در یک آکس باشند.
3. لازم نیست فاصله ستون­ها در سقف وافل یکسان در نظر گرفته شود.
4. داشتن نظم در قرار دادن ستون­ها و تنظیم فاصله آن­ها اهمیت دارد. تا جایی که می­توان باید از نامنظم شدن سازه جلوگیری کرد.
5. هر چه فاصله ستون­ها در سقف وافل بیشتر باشد ابعاد بزرگ­تر خواهد بود. 

مقدار بتن مصرفی در سقف وافل چقدر است؟

کاهش بتن مصرفی از مهم ترین مزایای سقف وافل است. اما در دو نوع سقف وافل یک طرفه و دو طرفه میزان بتن مصرفی نیز با هم فرق دارند. میزان بتن مصرفی در سقف با توجه به ضخامت سقف و نوع عملکرد مشخص می گردد. در سقف وافل دو طرفه تیرچه ها در دو جهت می باشند و معمولا مصرف بتن بالاتری دارند. اما این سقف ها به دلیل عملکرد دو طرفه معمولا دهانه های بزرگتری را پوشش می دهند.

برای محاسبه بتن مصرفی می توان شصت درصد از ضخامت دال وافل را به عنوان حجم بتن در نظر گرفت. در این محاسبه تقریبی حجم بتن تیر و قسمت های تو پر باید جداگانه محاسبه شود.

مقدار بتن مصرفی سقف وافل به چه عاملی بستگی دارد؟

یکی از عواملی که میزان بتن  مصرفی در سقف وافل به آن بستگی دارد اندازه دهانه سقف است. پس از محاسبات و تعیین دقیق ضخامت دال و جاگذاری وافل میزان بتن مصرفی در سقف یک طرفه و دو طرفه محاسبه می شود. هر چه دهانه بزرگ­تر باشد میزان بتن مصرفی نیز بیشتر خواهد بود. اندازه قالب­ های سقف نیز در میزان بتن مصرفی موثر است. هدف از طراحی و اجرای سقف وافل صرفا صرفه جویی در بتن نبوده نیست. با کم شدن وزن سقف سازه سبک­تر می شود. میزان مصرف میلگرد آن نیز کاهش یافته و سازه نیز سبک تر می گردد.

نکات مهم در زمان قالب برداری سقف وافل

یکی از مزایایی که سقف وافل نسبت به سایر سقف­ ها جداسازی قالب ­ها بعد از اجرای سقف می باشد. اگرچه پرداخت هزینه قالب ها ابتدای پروژه انجام می شود. این قالب ها بارها و بارها قابل استفاده هستند. اما نکات مهم قالب برداری سقف وافل لازم است نسبت به آن دانش کامل داشته باشید در ادامه بیان می شود.

نکات ضروری قالب برداری سقف وافل

1. بهتر است برای بیرون کشیدن وافل لازم است قالب وافل با نظارت مهندس اجرا چرب شود. فراموش نکنید برای این کار تنها می­توان از روغن های گیاهی استفاده کرد. در حین چرب کردن مواظب باشید میلگردهای موجود در سقف چرب نشوند. این مساله ممکن است چسبندگی میلگردها به بتن را از بین ببرد.
2. زمانی باید کار جداکردن قالب های سقف وافل را انجام دهید که بتن به مقاومت کافی رسیده باشد. یتن ریزی در این سقف آسان­ تر از سایر روش­هاست و همچنین عمل ویبره زدن بهتر انجام می­شود. تمام این مسائل در عمل آوری بتن موثر هستند.
3. مدت زمانی که باید صرف بیرون کشیدن قالب های سقف وافل کنیم بر حسب دما تعیین می­شود. برای محاسبه دقیق این زمان می توان به مبحث نهم مقررات ملی ساختمان مراجعه کرد.
4. باز کردن تیر های میانی نیز همچون سقف باید پس از مدت زمان مشخص انجام شود.
5. قالب وافل از چهار طرف باید به بیرون کشیده شود. به هیچ وجه با اجسام نوک تیز درکارگاه این کار را انجام ندهید زیرا ممکن است قالب آسیب ببیند.
6. در صورتی که به صورت صحیح قالب وافل را بیرون بکشید می­توانید چندین بار از آن استفاده کنید.

نکات مهم اجرایی در تزیینات سقف وافل

 سقف وافل علاوه بر مزایای فنی و اقتصادی زیاد موجب لوکس­تر شدن خانه شده و جنبه تزئیناتی نیز دارد. از جمله مواردی که در تزئینات سقف موثر است می توان به مواردی نظیر موارد زیر اشاره کرد:

داشتن شکل منظم و مرتب نمای سقف را بسیار زیبا می­کند. همچنین این سقف به دلیل مشبک بودن موجب می­شود خانه دلبازتر به نظر رسد. در نتیجه جنبه تزئیناتی بیشتری دارد. نمای این سقف زیبا است و لازم نیست از سقف کاذب برای تزئینات استفاده شود. اگر سقف با دقت زیادی اجرا شود می­توان آن را در حین اجرا تزیین کرد.

از روش های تزئین سقف وافل می­توان به تعبیه لامپ­ های رنگی که موجب زیبایی سقف می­ گردد اشاره کرد. این سقف از قالب­های مستطیلی و مربعی تشکیل می شود. می­توان آن­ها را رنگ آمیزی کرد و طرح ­های دلخواه را بر روی آن اجرا نمود.استفاده از نورپردازی متفاوت در هر قسمت­ مربعی یا مستطیلی شکل زیبایی خانه را چند برابر می­کند. داشتن دقت بالا در حین اجرای سقف موجب با کیفیت­ تر شدن تزئینات می شود.

سخنی با شما

سقف وافل سقفی است که در عین زیبایی دارای استحکام بسیار زیادی است. مزایای فنی و اقتصادی موجب محبوبیت بیشتر این سقف شده است. این سازه به دلیل زیبایی می­تواند جنبه تزئیناتی نیز داشته باشد. در رستوران و کافه ها، تالارها و حتی منازل مسکونی می­ تواند موجب زیبایی فضا شود. در این مقاله تلاش کردیم شما را با هر آنچه نیاز است درباره سقف وافل بدانید آشنا کنیم .

سوالات متداول